Ιωάννης Δ. Βακράτσας - Μορφές της Νήσου Σκοπέλου

Ὁ Ἰωάννης Βακράτσας, γιός τοῦ Δημητρίου Βακράτσα ἤ Μπακράτζα, γεννήθηκε στή Βέροια γύρω στά 1820. Τόν καιρό τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως, καί ...

Ὁ Ἰωάννης Βακράτσας, γιός τοῦ Δημητρίου Βακράτσα ἤ Μπακράτζα, γεννήθηκε στή Βέροια γύρω στά 1820. Τόν καιρό τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως, καί μετά τά γεγονότα στήν περιοχή τῆς Βέροιας καί τῆς Νάουσας, σύμφωνα μέ προφορικές πληροφορίες, ἔφυγε σέ πολύ μικρή ἡλικία μαζὶ μέ  τούς γονεῖς του καί ἦλθαν στή Σκόπελο. Ἀπό ἐκεῖ δέ, ὅταν τά πράγματα ξεκαθαρίζουν, μεταβαίνουν στήν Ἀθήνα, ὅπου καί διαμένουν. Στό μεταξύ ὁ Δημήτριος Βακράτσας διορίζεται ὑγειονοφύλακας στή συστάδα τῶν εὐβοϊκῶν νησίδων Πεταλιοί.

Μετά τίς ἐγκύκλιες σπουδές του ὁ Ἰωάννης Βακράτσας γράφεται στήν Ἰατρική Σχολή τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν, ἀπ' ὅπου ἀπεφοίτησε τόν Ἀπρίλιο τοῦ 1851, ἐπί Πρυτανείας τοῦ Ἀρχιμ. Μισαήλ Ἀποστολίδη. Στό πτυχίο του γράφεται  Βακρατσόπουλος, ἐνῶ ὡς τόπος δέ καταγωγῆς του σημειώνεται ἡ Βέροια.
Τό ἑπόμενο ἔτος διορίζεται γιατρός στήν Ἐπαρχία Καρυστίας, σύμφωνα μέ τό 1284/23-2-1852 ἔγγραφο τοῦ Νομάρχη τῆς Εὐβοίας, στό ὁποῖο σημειώνονται μεταξύ τῶν ἄλλων καὶ τὰ ἐξῆς: "Ἐπιτρέπεται εἰς τόν ἰατρόν Δημήτριον Βακράτσαν νά μετέρχηται τήν ἰατρικήν εἰς τήν Ἐπαρχίαν Καρυστίας".

Ἐργάστηκε συνειδητά στήν περιοχή αὐτή ἔχοντας ὡς ἕδρα τήν Κύμη, ὅπου καί ἔζησε, ἀφήνοντας μνήμη ἀγαθή. Περιέθαλψε ἐπίσης καί τούς λεπρούς τῆς περιοχῆς, οἱ ὁποῖοι ἦταν τότε ἀποκομμένοι ἀπό τήν κοινωνία. Μάλιστα, μέ δικές του ἐνέργειες κατασκευάστηκε καί λεπροκομεῖο, γιά τή στέγαση καί τήν περίθαλψη τους . Γι'αὐτήν του, λοιπόν,  τήν προσφορά  στόν τομέα τῆς ὑγείας  ἡ Ἑλληνική Πολιτεία τόν τίμησε,  ἀπονέμοντας του τόν ἀργυροῦ σταυρό τοῦ Τάγματος τῶν Ἱπποτῶν, τόν Ἰανουάριο τοῦ 1892, μέ ἐντολή τοῦ Βασιλέως Γεωργίου τοῦ Α΄ καί μέ τήν 663/30-1-1892 διαταγή τοῦ Ὑπουργείου Ἐσωτερικῶν.

Τόν Ἰούλιο τοῦ 1865 παντρεύεται στή Σκόπελο τήν Ζαχαρίτσα, κόρη τοῦ Σταμάτη Ἀστέρη ἤ Ἀστεριάδη καί τῆς Οὐρανίας Φάλκου Βαλσαμάκη. Ὁ Σταμάτης Ἀστεριάδης ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς ἀγωνιστές τοῦ 21 καί ἦταν Κυμαῖος. Ἡ Ουρανία Βαλσαμάκη ἦταν σκοπελίτισσα. Ἐδῶ, μάλιστα, πρέπει νά σημειωθεῖ, πως ἡ οἰκογένεια 'Αστεριάδη ζοῦσε στή Σκόπελο, μετἀ τόν ξαφνικό θάνατο τοῦ Σταμάτη Ἀστεριάδη, πού συνέβη στήν Κύμη στά τέλη τοῦ 1848.
Ἀπό τόν γάμο αὐτόν γεννήθηκαν δύο παιδιά· ὁ Ἀντώνιος καί ὁ Σταμάτης. Ὁ Σταμάτης ἀκολούθησε τήν ἱστορία τῆς οἰκογένειας σπουδάζοντας κι ὁ ἴδιος Γιατρός, ὅπως καί ἡ κόρη του Ἀντιγόνη, ἐγγονή τοῦ Ἰωάνου Βακράτσα. Ἀξίζει δὲ  νά σημειωθεῖ, πώς ὁ Ἰω. Βακράτσας ἐργάστηκε ὡς Γιατρός καί γιά καποιο διἀστημα στή Σκὀπελο, γιατί τόν Φεβρουάριο τοῦ 1884, τόν συναντοῦμε νά προσφέρει τίς ὑπηρεσιες του στό νησί.( βλ. τὴν ἀνέκδοτη ἀλληλογραφία τοῦ Ἀλέξανδρου Βαλσαμακη μὲ τὸ γιό του Φίλιππο)

Ὁ Ἰωάννης Βακράτσας ἀπεβίωσε τόν Μάρτιο τοῦ 1900 στή Κύμη. Μεταξύ αὐτῶν πού τόν ἐνεκρολόγησαν ἦταν καί ὁ Ἰωάννης Παπασταματίου, Πρόεδρος τοῦ Γυμναστικοῦ Συλλόγου τῶν Κυμαίων, ὁ ὁποῖος  εἶπε μεταξύ τῶν ἄλλων καί τά ἑξῆς:  " Τί πρῶτον ν'ἀναφέρω  καί τί ὕστατον νά εἴπω περί τοῦ ἐκλιπόντος ἀνδρός; Τό ὑπέρ τῆς κοινωνίας, ἐν ᾗ ἔζησε καί περάν ἔτι αὐτῆς ἐνδιαφέρον του, ἤ τήν ἀφιλοκέρδειάν του; Τό  προσηνές καί μειλίχιον τοῦ χαρακτῆρος του ἤ τήν καλοκαγαθίαν  καί τήν χρηστότητά του;... Ἀρυόμεθα ἐκ τῆς ἐν γένει αὐτοῦ πολιτείας τό δικαίωμα νά ὀνομάσωμεν τοῦτον, χωρίς νά αἰσθανώνεθα καί τόν ἐλάχιστον φόβον, ὅτι αἱ γνῶμαι μας ἐξέρχονται τοῦ σημείου τῆς ἀσφαλείας, μ έ γ α ν  τῆς κοινωνίας μας καί ἔτι πλέον-ὁλοκλήρου τῆς Ἐπαρχίας Καρυστίας-εὐεργέτην, διότι κατηνάλωσε τόν βίον του ὀλόκληρον, ὁλόκληρον τήν ζωήν του ἐξασκῶν ἡμίσειαν περίπου ἑκατοντάδα ἐνιαυτῶν τό ἱερόν ἔργον τοῦ θείου Ἀσκληπιοῦ, μεθ' ἡδονῆς ἀρρήτου πρός ἀνακούφισιν καί ἐξυπηράτησιν τῶν πασχόντων, χωρίς οὐδεμίαν νά προσπορίσῃ ἑαυτῷ ὑλικήν ὠφέλειαν, χωρίς οὐδέν ὑπέρ ἑαυτοῦ νά ὑπολογίσῃ ἐν τοῖς χρόνοις, καθ' οὕς εὑρείας, δυστυχῶς, ἀπ' ἄκρου ἕως ἄκρου τῆς γῆς, ἔχει ἁπλώσῃ τάς πτέρυγάς του ὁ ὑπολογισμός".

Τέλος, ἡ ἑβδομαδιαία τοπική ἐφημερίδα τῆς Κύμης "ΚΥΜΗ" ἀφιέρωσε κάποια δημοσιέυματα στήν προσωπικότητα τοῦ Γιατροῦ Ἰωάννη Βακράτσα, ὅπως αὐτό, πού παρουσιάζω σέ φωτοτυπία παρακάτω καί τό ὁποῖο δημοσιεύτηκε στίς 23 Ἀπριλίου 1906, (βλ. ἐφ. ΚΥΜΗ, ἔτ. Γ΄, φ. 74) .
Ὑπάρχει καί κάποιο ἀκόμη δημοσίευμα, τό ὁποῖο ἔχει γράψει κάποιος μέ τό ψευδώνυμο  "Ἴστωρ" πού δημοσιεύτηκε στίς 8 Αὐγούστου 1904 (βλ.ἐφ. ΚΥΜΗ, ἔτ. Α΄,   φ. 33). Ἐκεῖ μεταξύ τῶν ἄλλων γράφονται καί τά ἑξῆς:
"Πρό τῆς σεπτῆς τοῦ ἀτρήτου τῆς ἐπιστήμης σκαπανέως μνήμης, ταπεινός ὑποκλίνομαι θεράπων, δέον δέ πᾶς τις μετά πολλῆς τῆς εὐλαβείας καί σεβασμοῦ νἀ φέρῃ εἰς τά χείλη του τό ὄνομα τοῦ μόνου ἀληθοῦς τῆς Κύμης εὐεργέτου τοῦ ἀειμνήστου Ἰατροῦ ΙΩΑΝΝΟΥ ΒΑΚΡΑΤΣΑ. Παρῆλθεν ἤδη ὁ μέγας ἐκεῖνος ἀνήρ, ὁ σιδηροῦς στυλοβάτης τοῦ ὅλου κοινωτικοῦ οἰκοδομήματος... ἀλλ'ὦ τῆς ἀχαριστίας ἡμῶν! Οὐδέ ἕν μνημόσυνον και κατά τύπον ἐτελέσθη πρός ἀνάπαυσιν τῆς ἁγίας αὐτοῦ ψυχῆς, οὐδέ κόκος γῆς ἀπέναντι τοῦ τοῦ σύμπαντος ἀπεδόθη εἰς μνήμην τοῦ γίγαντος ἰατροφιλοσόφου, πικραί δέ τήν στιγμήν ταύτην μοί ἐπέρχονται αἱ τοῦ παρελθόντος ἀναμνήσεις, αἱ διάφοροι κατά τόν θάνατον ἐκείνου ριφθεῖσαι προτάσεις, φόροι εὐγνωμοσύνης πρός τό ἀκάματον τῆς φιλανθρωπίας ἐργάτην...."

π. Κων. Ν. Καλλιανὸς

Σκόπελος, Καλοκαίρι 2000
υ.γ [2017](Τὸ κείμενο αὐτὸ γράφτηκε μὲ βάση τὶς προφορικὲς πληροφορίες τῆς ἀείμνηστης Ἀντιγόνης Στ. Βακράτσα καὶ τοῦ ἀρχειακοῦ ὑλικοῦ ποὺ φυλάσσεται στὴν οἰκογενειακή της συλλογὴ)




                                             Τοπική ἐφημερίδα τῆς Κύμης "ΚΥΜΗ"